Regular Version High Contrast Version

Document Information

रेडक्रस सोसाइटी र रेड क्रिसेन्ट सोसाइटीहरूको अन्तर्राष्ट्रिय महासंघ

आकस्मिकताको अवस्थामा अपाङ्गता समावेशी सेल्टर र बसोबास व्यवस्थापन

संक्षेप

मानवीय सहायताका काममा अधिकारमुखी अवधारणालाई बढावा दिने कुराको अवलम्बन गरिएको भए पनि अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूले बारम्बार विभेद र उपेक्षा भोगिरहेका छ्न् । विगतका तीन दशक यता अपाङ्गताको मुद्दामा चेतना र अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूले नै सञ्चालन गरेका संस्थाहरूको स्थापना र विस्तारमा बृद्धि भएको छ ।

यो बढ्दो चेतनाभित्र आकस्मिकताको अवस्थामा अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूले सामना गरेका अवरोध पहिचान गर्ने र न्यूनीकरण गर्ने व्यावहारिक उपाय पनि आवद्ध हुनुपर्छ ।

मानवीय कामको बारेमा सूचित गर्न र समावेशी तथा लचिलो समुदाय निर्माण गर्न अपाङ्गता भएका व्यक्तिका आफ्नै संस्थाहरूको क्षमताको विकास र प्रयोग गर्नुपर्छ ।

"सबै एउटै छानो मुनि" ले मानवीय संस्थाहरूले तिनका सेल्टर र बसोबास कार्यक्रमहरूमा सुनिश्चित गर्ने पहुँच र समावेशीकरणको तरिकालाई रूपान्तरण गर्न चाहन्छ । यो सन २०१३ बाट सी.बी.एम., ह्याण्डीक्याप इन्टरनेशनल, आइ.एफ.आर.सी.को सहकार्यमा सुरू भएको प्रक्रियाको परिणाम हो ।

खण्ड क : विपद् व्यवस्थापनको चरणमा समावेशीकरण

  • पूर्वतयारीको चरणमा अपाङ्गतासँग सम्बन्धित सञ्जालहरूलाई सबल बनाउने ।
  • अपाङ्गता भएका व्यक्तिका क्षमता र आकस्मिकताका अवस्थामा अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूले सामना गर्नुपर्ने अवरोधको पहिचान गर्ने ।
  • लक्षित र समावेशी पूर्व सावधानी प्रणालीको व्यवस्थापन र योजना निर्माणमा अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूलाई सहभागी गराउने ।
  • विपद्को बेला मानिसहरूलाई सुरक्षित राख्न बनाइएका ठाउँहरू अपाङ्गता मैत्री छन् भन्ने सुनिश्चित गर्ने ।
  • अपाङ्गताको मुद्दालाई आकस्मिकताको सुरूवातको बेलाबाटै सम्बोधन गर्ने ।
  • नदेखिनुलाई सम्भावित उपेक्षाको सङ्केत हो भन्ने कुरामा ध्यान दिने ।
  • सेल्टर र बसोबासको व्यवस्थापनमा अपाङ्गता भएका व्यक्तिका आवश्यकताका बारेमा उनीहरूसँगै परामर्श गर्ने ।
  • पुन:प्राप्ती (recovery) का काममा अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूका संस्थालाई सहभागी गराउने ।
  • अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूले सेल्टरको ढाँचा निर्माणमा प्रभाव पार्न सक्छन् र उनीहरू पुनःनिर्माणका प्रयासमा सहभागी हुन सक्छन् भन्ने कुरा सुनिश्चित गर्ने ।
  • पुन:प्राप्तिको चरणमा back safer बनाउने र पहुँचयुक्त बनाउने ।

खण्ड ख : सेल्टर र बसोबास व्यवस्थापनको लागि प्राविधिक मार्गदर्शन

  • नयाँ योजनाबद्ध बसोबास व्यवस्थापनमा मानव निर्मित अवरोधलाई हटाउने ।
  • बसोबास व्यवस्थापन गरिएका ठाउँहरू र सामूहिक केन्द्रमा अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूको सुरक्षा र पहुँचलाई रोक्ने अवरोधलाई हटाउने ।
  • पाल ढुवानी गर्न, टाँग्न वा जडान गर्न र मर्मत सम्भार गर्न सघाउने ।
  • परामर्श र सहभागितामार्फत अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूको लागि पहुँच भएका सङ्क्रमणकालीन वा स्थायी सेल्टर उपलब्ध गराउने ।
  • विद्यमान संरचनामा पहुँच अनुकूलता प्रदान गर्ने ।
  • राहत वितरण गर्ने स्थानहरूमा अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूका लागि स्वयंसेवक र प्राथमिकता पङ्क्तिको व्यवस्था गराउने ।
  • आकस्मिकताको अवस्थामा उपलब्ध गराइने घरायसी सामग्रीको समूह (emergency household kits) मा अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूलाई चाहिने थप कुराहरू समावेश गर्ने ।
  • सेल्टर किट र सेल्टर सहयोगी चिजहरू (shelter support items) को प्रयोगको लागि अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूको लागि तालिम र प्राविधिक सहयोग प्रदान गर्ने ।

खण्ड ग : सहभागिता र समान अवसर प्रवर्धन

  • बहु पहुँच ढाँचामा सूचना उपलब्ध गराउने ।
  • अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरू समावेश हुनेगरी बैठक आयोजना गर्ने ।
  • अनुगमन र पृष्ठपोषण संयन्त्रमा अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूलाई समावेश गराउने तथा पहिचान गरिएका अवरोधको फलोअप गर्ने ।
  • भाडामा उपलब्ध गराउने आवासको पहुँचमा ध्यान दिने ।
  • कुनै परिवारको शरणमा रहने अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूलाई सहयोग गर्ने ।
  • "कामको लागि नगद" कार्यक्रम तयार गर्दा अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूको क्षमता अनुकूल तयार गर्ने ।
  • व्यक्तिगत पहुँचयुक्त सेल्टरको लागि नगद अनुदान दिने ।
  • भौचर, उपकरण र निर्देशन विभिन्न प्रकारका अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूका लागि पहुँचमा छन् भन्ने सुनिश्चित गर्ने ।