Document Information

रेडक्रस सोसाइटी र रेड क्रिसेन्ट सोसाइटीहरूको अन्तर्राष्ट्रिय महासंघ

आकस्मिकताको अवस्थामा अपाङ्गता समावेशी सेल्टर र बसोबास व्यवस्थापन

क.१.३. लक्षित पूर्वचेतावनी प्रणाली र सुरक्षित स्थानमा लैजाने

राष्ट्रिय सोसाइटीले पूर्व सूचना/चेतावनी प्रणाली लगायत प्रतिकार्यलाई सक्रिय गराउन प्रयोग गर्ने योजना गरेका सबै प्रक्रिया अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूका लागि पहुँचमा हुनुपर्छ ।

समावेशी पूर्व चेतावनी/सूचना प्रणालीले विभिन्न प्रकारका अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूका सञ्चारसम्बन्धी आवश्यकतालाई ध्यान पुर्‌याउने गर्दछ । पूर्व सूचना सन्देशहरूमा काम गर्नको लागि यसले अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूको क्षमतालाई पनि विचार पुर्‌याउँछ ।

VCA/PASSA र अवरोध, सेवामा पहुँच र समुदायमा अपाङ्गता भएका व्यक्तिको क्षमताको बारेमा गरेको घरधुरी सर्भेक्षणका तथ्यलाई उल्लेख गर्नुहोस् ।

१. समावेशी योजना - क १.३.१

पूर्व चेतावनी/सूचना प्रणालीको व्यवस्थापन र योजना बनाउने जिम्मेवार समूहमा अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरू पनि संलग्न छन् भन्ने सुनिश्चित गर्नुहोस् ।

२. सक्रिय सहभागिता - क१.३.२

जोखिमको अनुगमन गर्दा अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूलाई सहभागी गराउनुहोस् । जस्तै : वर्षा र पानीको तह मापन गर्ने वा रेडियोका रिपोर्टहरू सुन्ने ।

३. चेतावनी सन्देशमा पहुँच - क १.३.३

उपलब्ध सूचना माध्यमहरूको समीक्षा गर्नुहोस् । अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूसँग उनीहरूले उपयुक्त ठान्ने सञ्चार साधनका बारेमा छलफल गरी सूचनामा पहुँच बढाउनुहोस् । (हेर्नुहोस् ग१.१)

४. सुरक्षित स्थानमा लैजाने योजना - क १.३.४

हरेक व्यक्तिको गणना गर्न समुदाय र अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूको संस्थाहरूसँग सञ्चारको एउटा शृङ्खला स्थापित गर्नुहोस् । सहयोगको आवश्यकता पर्ने व्यक्तिहरूलाई सुरक्षित स्थानमा लैजाने योजना बनाउनुहोस् ।

उदाहरणको लागि श्रवण समस्या हुने व्यक्तिले घरदैलोमै गएर दिइने बोलीरहीत सन्देश (जस्तैः दृश्य सङ्केत) लिनसक्छन् । आवागमनमा समस्या हुने व्यक्तिले स्थानीय उद्धार टोलीका सदस्यहरूबाट प्राथमिकताका आधारमा सुरक्षित स्थानमा सार्ने सहयोग प्राप्त गर्न सक्छन् ।

५. तालिम - क १.३.५

कसरी पूर्व चेतावनी\सूचना प्रणालीले काम गर्छ, चेतावनी सङ्केत भनेका के हुन् र के कस्ता कामहरू गर्नुपर्छ ? भन्ने विषयमा दिइने तालिममा अपाङ्गता भएका व्यक्ति, उनीहरूलाई हेरचाह गर्ने व्यक्ति र परिवारका सदस्यलाई संलग्न गरिन्छ भन्ने सुनिश्चित गर्नुपर्दछ ।

६. समावेशी सिमुलेसन अभ्यास - क १.३.६

विपद्सम्बन्धी सिमुलेसन अभ्यासहरू र ड्रिलहरूमा अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूलाई पनि सहभागी गराउनुहोस् । सबैलाई प्रभावित वा विपद्बाट पीडित व्यक्तिको भूमिकामा मात्र नभएर विभिन्न प्रकारका भूमिका निर्वाह गर्ने अवसर दिनुहोस् ।

घिर्नी Pully System

खास गरी बाढीको जोखिम भएको क्षेत्रमा मानिसहरूलाई सुरक्षित स्थानमा लैजाने योजनामा अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरू एकठाउँबाट अर्को ठाँउमा कसरी आवागमन गर्छन् भन्ने कुरामा ध्यान दिनुपर्छ । केही अवस्थामा, जहाँ खम्बा गाडेर परम्परागत सेल्टरहरू बनाइन्छ, आवागमनमा समस्या हुने अपाङ्गता भएका व्यक्तिका लागि कुनै संरचना छोडन वा प्रवेश गर्न घिर्नी प्रणालीको उपयोग गरिन्छ ।

क.१.३. घटना अध्ययन

विपद्को अवस्थामा महत्वपूर्ण सूचना प्रायः श्रब्य माध्यमबाट प्रदान गरिन्छ । जापानमा सन् २०११ को मार्चमा आएको विनाशकारी भूकम्प र सुनामी पश्चात रेडियो प्रशारण तथा सवारी साधनमा लाउडस्पीकर राखेर प्रभावित जनतामा सूचना पुर्‌याइएको थियो ।

बहिरा व्यक्तिहरूलाई सुन्नमा समस्या हुन्थ्यो र यसरी दिइएका सूचना उनीहरूका लागि पहुँचमा भएनन् । त्यस्तो बेला यसबारेमा बताइदिन र हेरचाह गर्ने व्यक्ति भएनन् भने बौद्धिक अपाङ्गता भएका मानिसहरू यो अवसरबाट बञ्चित हुन्थे । आवागमनमा कठिनाइ हुने अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरू भौतिक अवरोधको कारणले सहयोगको अभावमा सूचनामा भनेअनुसार गर्न असमर्थ भए । विकिरणको खतराको कारणले पनि मानिसहरूलाई घरभित्रै झ्यालढोका बन्द गरेर बसिरहन बाध्य बनायो जसका कारण उनीहरूले आवाजबाट दिइएका सूचनाहरू सुन्न सकेनन् ।

विपद्को तुरून्त पश्चात PLUS Voice नामक एउटा निजी कम्पनीले भिडियोफोन वा स्मार्टफोनमार्फत ईवेट, मियागी र फुकुसीमा भन्ने स्थानमा बसोबास गर्नेहरूका लागि निःशुल्क साङ्केतिक भाषा सेवा प्रदान गर्यो । यस दूरसञ्चार सहयोगको माध्यमबाट सुन्न समस्या हुने अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूलाई सूचना र विपद्सम्बन्धी चेतावनीमा पहुँच पुर्‌याउन नयाँ तरिका उपयोग गरियो ।

Footnotes Section

For more detail, see the Community Early Warning System: Guiding Principles by IFRC, e.g. Guiding Principle 12: Target and reach disadvantaged and vulnerable groups (http://www.ifrc.org/PageFiles/103323/1227800-IFRCCEWS-Guiding-Principles-EN.pdf)