Regular Version High Contrast Version

Document Information

रेडक्रस सोसाइटी र रेड क्रिसेन्ट सोसाइटीहरूको अन्तर्राष्ट्रिय महासंघ

आकस्मिकताको अवस्थामा अपाङ्गता समावेशी सेल्टर र बसोबास व्यवस्थापन

ख २.३. विद्यमान संरचनामा अनुकूलता

आकस्मिकताका अवस्थामा सामूहिक सेल्टर बनाउने प्रयोजनको लागि विद्यालय, अस्पताल, इभ्याकुएशन सेन्टर, अर्थोपेडिक भवन र भाडामा लिइएका सेल्टरलार्इसमेत उपयोग गर्न सकिन्छ भनी यस अध्यायमा सिफारिस गरिएको छ ।
हरेक भवनको आकार र वरिपरिको वातावरण अलग्गै हुन्छ । सबैमा मिल्ने एकै प्रकारको कुनै समाधान हुँदैन । तपाईँको समाधान दिने अवधारणा वा पद्धति परिस्थिति, निजी सेल्टरमा व्यक्तिगत पहुँचसँग सम्बन्धित आवश्यकता अनुकूल हुनुपर्छ ।
हस्तक्षेप उल्टाउनु पर्ने हो, होइन निर्धारण गर्नुहोस् । अस्थायी अनुकूलतामा मुख्य गरेर प्रकाश र सस्तो समाग्रीहरू पर्छन् । स्थायी समाधानको लागि केही उच्च लागत लाग्छ । फरक सामग्री र डिजाइनको उपयोग गरिन्छ । लामो समयका लागि भरपर्दो समाधानका निम्ति कुनै समाधान निकालिँदैछ भने छोटो अवधिको लागि एकठाउँबाट अर्कोठाउँमा लैजान सकिने र्‌याम्प (Moveable Ramps)को उपयोग गर्न सकिन्छ ।

१: सम्बन्धित स्थानमा पहुँच ख २.३.१

विभिन्न संरचनामा अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरू कसरी पुग्छन् भन्ने बारेमा ध्यान दिनुहोस् (अथवा प्रयोग गरिएका कुनै बाह्य संरचना जस्तै भान्साघर, शौचालय, नुहाउने घर) । यस्ता स्थानलाई कुनै भग्नावशेष, फोहरमैला वा अवरोधबाट मुक्त राख्नुपर्छ ।

२: अवरोधमुक्त प्रवेश मार्ग ख २.३.२

प्रवेशमार्ग ह्वीलचियरको लागि पहुँचयुक्त बनाउन र्‌याम्प निर्माण गर्नुहोस् (हेर्नुहोस् ख२.२.२) । सार्वजनिक प्रयोजनका लागि निर्माण गरिने र्‌याम्प कम्तीमा १५० सेन्टिमिटर हुनुपर्छ ।

स्थान अभावका कारण तपाईँले र्‌याम्प राख्न सक्नुभएन भने वैकल्पिक प्रवेश मार्गको बारेमा जाँच गर्नुहोस् ।

३: समात्ने बार ख २.३.३

र्‌याम्प र भर्‌याङका लागि समात्ने बारहरू राख्नुहोस् (हेर्नुहोस् ख २.२.४) । भर्‌याङको र तह परिवर्तन गरिएको स्थानको दुवैतर्फ समात्ने बार राख्नुहोस् ।

४: ढोकाको खुल्ला भाग ख २.३.४

ढोकाको खुल्ला भाग कम्तीमा ९० सेमी चौडा हुनुपर्छ (हेर्नुहोस् ख२.२.५) । ढोका र झ्यालमा पहुँचसहितका समात्ने ह्याण्डल हुनुपर्छ ।

५: आन्तरिक आवतजावत ख २.३.५

तलको जमिन वा सतहलाई सम्याएर, र्‌याम्पहरू बनाएर र थ्रेसहोल्ड (सतहको बीचबीचमा अलिकति उठेका भाग) हटाएर सेल्टरको भित्रपट्टीको अवरोधलाई न्यूनीकरण गर्नुहोस् अथवा सेल्टर र बाहिरको भान्सा वा नुहाउने ठाउँ बीचको अवरोधलार्इ न्यूनीकरण गर्नुहोस् ।

६: खतराका सङ्केत ख२.३.६

हटाउन वा मर्मत गर्न नसकिने खतरालाई स्पष्टरूपमा सङ्केत गरिनुपर्छ र फरक देखिने रङ्गले रङ्गाइ दिनुपर्छ । दृष्टिसम्बन्धी समस्या भएका व्यक्तिका लागि सजिलै पहिचान गर्न मिल्नेगरी सार्वजनिक भवनमा र्‌याम्प तथा भर्‌याङ्गको सुरूमा र अन्त्यमा ६० सेन्टिमिटरको पट्टी राख्नुहोस् ।

खतराका सङ्केत

भर्‌याङ, समात्ने बार दुरूस्त छन् कि छैनन् लेखाजोखा गर्नुहोस् र आवश्यक छ भने मर्मत गर्नुहोस् ।

भर्‌याङ

७: प्रकाशको व्यवस्था ख २.३.७

सुरक्षा र पहुँचमा सुधार गर्न प्रकाशको व्यवस्था गर्नुहोस् । खास गरेर खतरा भएका स्थान (जस्तै भर्‌याङ, सतह परिवर्तन भएको स्थान)मा बत्तीका स्वीचहरूमा पहुँच पुर्याउनुहोस् ।

८ : छेकाबार ख २.३.८

सेल्टरभित्र छेकाबार लगाउन पर्याप्त सामग्री भण्डारण गर्नुहोस् (प्लाइउड वा पर्दा/छेकबार बनाउने सुकुल) । लुगा फेर्न वा सरसफाइ गर्न अरू ठाउँमा जान नसक्ने अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूको निजी वा गोपनीयतामा सुनिश्चित गर्न यस्ता सामग्रीको प्रयोग गर्नुहोस् ।

९: सरसफाइका सुविधा ख २.३.९

सरसफाइसम्बन्धी सुविधा जमिनको तहमा सबै प्रकारका अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूको लागि पहुँचमा छ भन्ने सुनिश्चित गर्नुहोस् । सार्वजनिक भवनहरूमा विभिन्न स्थानहरूलाई सङ्केत गर्ने चिन्हहरू राख्नुहोस् ।

घुम्ने स्थान पर्याप्त होस् भन्नका लागि शौचालयको ढोका बाहिरपट्टी खुल्ने हुनुपर्छ । थप सल्लाहको लागि सरसफाइसम्बन्धी मार्गनिर्देशन (ख१.१.६) हेर्नुहोस् ।

कहिलेकाहीँ स्थानहरूमा समान्य पुनःसंयोजन वा पुनःसंगठन गर्नुभयो भने र माथिल्लो तलामा गर्दै गरेको काम तल्लो तलामा सार्नुभयो भने पनि पहुँचको अवस्था सिर्जना गर्न सक्नुहुनेछ ।

एकैपटक सबै अनुकूलता कार्यान्वयन गर्न सक्षम हुनुहुन्न भने सुरक्षालाई पहिलो प्राथमिकतामा राख्नुहोस् र दोस्रो प्राथमिकतामा सेवा तथा सुविधालार्इ राख्नुहोस् । प्रयोगकर्तासँग सल्लाह गरेर निरन्तर सुधार गर्नुहोस् ।

ख २.३ - घटना अध्ययन

सी.वी.आर.ए. (कम्युनिटी वेस्ड रिह्याविलिटेसन एशोसिएसन)ले उत्तरी लेवननमा प्यालेस्टाइनी शरणार्थीहरूसँग अपाङ्गता र पुनःर्स्थापनाको क्षेत्रमा काम गरिरहेको छ । नारू अल बेयर्ड शिविर सन् २००७ मा ध्वस्त हुँदा सीवीआरएले विस्थापित हुनपुगेका अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूलाई सहयोग गर्न एमडीपीएल (मुभमेन्ट फर पिस) सँग साझेदारी गरी काम गर्‌यो ।
शिविरको बाहिर अस्थायी सेल्टर इकाइ उपलब्ध थियो । सेल्टर भएको स्थानको भूस्थितिको कारणले गर्दा प्रवेशमार्गसम्म पुग्न भर्‌याङहरू राखिएका थिए जसले अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूलाई अवरोध सिर्जना गरिरहेको थियो । यसलाई सम्बोधन गर्न सीवीआरए र एमपीडीएलले नाहर अल वेयर्डका १११ सेल्टरहरूमा तथा सन् २००८ र २००९ मा नजिकको वेददावी शिविरमा अनुकूलता सिर्जना गरे ।
सेल्टर इकाइहरू साना थिए र पूर्णरूपमा पहुँच उपलब्ध गराउन कठिन थियो । यसको सट्टामा सीवीआरए र एमपीडीएलले भौतिक अवरोध हटाउन वा न्यूनीकरण गर्ने पाँचवटा प्राथमिकता तय गर्‌यो; प्रवेशद्वारसम्म पुग्न र्‌याम्प, चौडा ढोका, ढोकाका अनुकूल ह्याण्डलहरू, कुनै थ्रेसहोल्ड नभएको र नुहाउने घरमा समाउने बार । सेल्टर राखिएको क्षेत्रमा विभिन्न स्थानहरूलाई जोड्न एउटा लामो बाह्य र्‌याम्प निर्माण गरियो ।
व्यावहारिक समाधान खोज्न एकजना इन्जिनियर, अकुपेशनल थेरापिष्ट र फिजियोथेरापिष्टले सँगै काम गरे । विभिन्न घरहरूमध्ये एउटामा प्रवेशमार्ग निकै साँघुरो थियो जसमा र्‌याम्प राख्न सहज थिएन । कार्यदलले घरको अर्कोपट्टीबाट नयाँ प्रवेश मार्ग निर्माण गरे जहाँ एउटा र्‌याम्प बनाउन सकिन्थ्यो ।